TÜRK SEÇİM SİSTEMİ ÜZERİNE ÖNERİLER
aynı tazelikte ot konulmuş, eşek "hangisini yesem ki"
çatışmasına girmiş ve açlıktan ölmüştür.
Türkiye gibi temsili demokrasilerde egemenliğin tek meşru kaynağı olan halk, birebir yönetime katılması imkânsız olduğu için bu egemenliğini seçtiği temsilciler aracılığıyla kullanmak zorundadır. Düzenli seçimler yapabilmek için de iyi bir sisteme ihtiyaç vardır. Demokrasi ile yönetilen her ülke kendine özgü seçim sistemine sahiptir. Dolayısıyla, dünyada uygulanan çok değişik seçim sistemleri bulunmaktadır.
Ülkemizde 1995’ten itibaren nispi temsil sistemine dayanan yüzde 10 ülke barajlı d’Hondt seçim sistemi uygulanmaktadır. Bu seçim sisteminde barajın yüksek olması en fazla oy alan partiye büyük avantaj sağlamakta, seçmenin önemli bir bölümünün iradesi meclise yansımamaktadır.
Seçim sistemimiz seçmen iradesini meclise yansıtmakta yetersiz kalmaktadır. Seçim sonuçlarına bakarak dünyanın en adaletsiz seçim sistemine sahip olduğumuzu söyleyebiliriz. Bu sistem daha kötü sonuçlara bile neden olabilir. Anayasamızın 67. maddesinde de vurgulanan temsilde adalet ve yönetimde istikrar ilkelerini bağdaştırmak için sistemde acilen iyileştirici düzenlemeler yapılmalıdır.
Seçim sistemini daha adil olması için bazı öneriler:
- Seçmene alternatif oy hakkı verilmesi.
- Ülke milletvekilliği kontenjanı oluşturulması.
- Seçmene Alternatif Oy Hakkı
Oy verilen partinin barajı geçememesi durumunda geçerli olmak üzere seçmene ikinci parti tercih etme hakkı verilecektir. Her iki parti de barajı geçerse ilk tercih geçerli olacaktır. İlk tercihiyle iradesi baraja takılan seçmenin ikinci tercihiyle bir şansı daha olacaktır..Bu sistem ayrıca Cumhurbaşkanı seçimi için de kullanılabilir. böylece ikinci tura da gerek kalmaz.
Bağımsız Adayların Oyları
Bağımsız adaylık çoğunluk esasına dayanan tek adaylı dar bölge seçim sistemlerine daha uygundur. Nispi temsil sisteminde sakıncaları vardır. Bağımsız adaylık uygulamasından vazgeçilmesi tavsiye edilir. Eğer vazgeçilmezse, bağımsız adaya oy verenler, adayın seçilememesi durumunda geçerli olmak üzere parti tercihi de yapacaktır. Bağımsız adayın seçilmesi durumunda bile fazlalık oyları o adaya oy verenlerin tercih ettikleri partilere orantılı olarak dağıtılacaktır.
Ülke Milletvekilliği Kontenjanı
Var olan 600 sandalye korunarak içinden 100 sandalyelik ülke milletvekilliği kontenjanı oluşturulacaktır. Ülke milletvekilliği için baraj yüzde 1 olacaktır. Bu kontenjanda sadece birinci tercih oylar geçerli olacaktır. Böylece yüzde 1 oy alan partiler dahi mecliste bir milletvekili ile de olsa temsil edilecektir..
Sistemde yapılan bu düzenlemelerin seçimlere katılımı artıracağı, seçmende sisteme güven oluşturacağı, küçük siyasi partilere verilen destekle demokrasimizi daha ileri götüreceği, en önemlisi temsilde adalet olurken yönetimde de istikrarı sağlayacağı öngörülmektedir.